ผักแขยง

ชื่อสมุนไพร ผักแขยง ชื่อวิทยาศาสตร์ Limnophila aromatica Merr. ชื่อวงศ์ SCROPHULARIACEAE ชื่อสามัญ - ชื่ออื่นๆ ผักกะแยง ผักพา แขยง คะแยง ผักกะออม ผักลืมผัว อีผวยผาย ควันเข้าตา มะออม ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ต้น เป็นไม้ล้มลุกฤดูเดียวขนาดเล็กประมาณ 30-40 ซม. ลำต้นตั้งตรงสีเขียวมีขนปกคลุมเล็กน้อย กลวงเห็นข้อชัดเจน ลำต้นทั้งต้นมีกลิ่นหอมหรือกลิ่นฉุนรุนแรง ใบ ใบเดี่ยวขนาดเล็กออกเรียบสลับ อาจมี 3 ใบ ออกอยู่รอบๆ ข้อรูปรีหรือ รูปขอบขนานหรือรูปหอก รูปไข่ ใบยาว 1.5-5 ซม. กว้าง 1-2 ซม. ไม่มีก้านใบฐานใบจะหุ้มลำต้นไว้ ขอบใบหยักเป็นฟันเลื่อย ด้านบนของใบมีต่อมเล็กๆ มากมายมีกลิ่นฉุน ดอก ดอกเดี่ยวออกตรงซอกใบหรือออกเป็นช่อ กลีบเลี้ยง 5 กลีบ สีเขียวมีขนกลีบดอกสีแดง สีชมพูอ่อน หรือสีม่วง

สรรพคุณ 1.ทั้งต้น ช่วยลดไข้ แก้คัน ฝี และกลาก แก้อาการบวมหรือเป็นยาระบายอ่อน ๆ 2.ผักแขยงมีรสเผ็ดร้อน กลิ่นหอมฉุน ช่วยทำให้เจริญอาหาร ลดอาการเบื่ออาหาร (ทั้งต้น) 3.ป้องกันเส้นเลือดตีบตันและไข้ร้อนใน (ทั้งต้น) 4.ใช้เป็นยาแก้ไข้ ลดไข้ ด้วยการใช้ต้นผักแขยงสด ๆ ประมาณ 15-30 กรัม นำมาต้มกับน้ำกิน (ทั้งต้น) 5.ทั้งต้นใช้เป็นยาขับลมและเป็นยาระบายท้อง (ทั้งต้น)